Człowiek, który doświadcza jakiegoś cierpienia natury emocjonalnej poszukując dla siebie pomocy może trafić do psychologa, psychoterapeuty czy psychiatry. Każdy z tych specjalistów zajmuje się określonymi obszarami szeroko rozumianego zdrowia psychicznego. W czym i komu może być pomocny każdy z nich? Jakimi metodami się posługuje?
Zacznijmy do opisu psychologa, ponieważ to on najczęściej jest pierwszą osobą, z którą kontaktuje się człowiek borykający się z cierpieniem psychicznym lub zaburzeniami o tym podłożu.
PSYCHOLOG
Psychologiem jest osoba, która ukończyła 5 letnie studia z psychologii i uzyskała dyplom magistra psychologii. Studia te mają przede wszystkim walor teoretyczny – przygotowują absolwenta do rozumienia zjawisk zachodzących w ludzkiej psychice. Specjalista ten zwykle zajmuje się opiniowaniem, diagnozowaniem, badaniem psychologicznym i kierowaniem na odpowiednie leczenie swoich pacjentów. Psycholog nie zajmuje się terapią, nie zleca leczenia farmakologicznego.
Jeśli psycholog po zakończeniu studiów dodatkowo ukończy 4 lub 5 letnie szkolenie specjalistyczne staje się psychologiem klinicznym i jest profesjonalnie przygotowany do profilaktyki, diagnostyki i terapii zaburzeń psychicznych. Psycholog kliniczny posiada zwykle jedną z 4 podspecjalizacji:
Specjalista psychologii klinicznej dzieci i młodzieży,
Specjalista psychologii klinicznej w psychiatrycznej służbie zdrowia,
Specjalista psychologii klinicznej w niepsychiatrycznej służbie zdrowia (medycyna somatyczna),
Specjalista psychologii klinicznej w neurologicznej służbie zdrowia (neuropsycholog).
Psycholog kliniczny ma spore doświadczenie praktyczne w pracy z osobami potrzebującymi różnego rodzaju pomocy, której może udzielać.
Komu udziela pomocy?
Najczęściej do psychologa chodzimy z bieżącymi problemami, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Są to problemy dnia codziennego – trudna sytuacja w pracy czy w małżeństwie, problemy wychowawcze, apatia, zniechęcenie, strata. Do psychologa warto pójść wtedy, gdy nie jesteśmy do końca pewni, jaki specjalista nam pomoże. Psycholog zdiagnozuje problem i skieruje na odpowiednie leczenie, np. na psychoterapię lub do psychiatry, może też zaproponować pomoc psychologiczną świadczoną przez siebie samego.
PSYCHOTERAPEUTA
By zostać psychoterapeutą, należy skończyć studia wyższe – najlepiej psychologię, psychiatrię, pedagogikę czy medycynę, a następnie ukończyć profesjonalne szkolenie podyplomowe z psychoterapii. Szkolenie takie trwa minimum 4 lata. Przyszły psychoterapeuta w trakcie szkolenia musi przejść własną psychoterapię, która pozwoli mu lepiej zrozumieć odczucia jego przyszłych pacjentów.
Na czym polega psychoterapia? To zależy od jej konkretnego rodzaju. Istnieje kilka wiodących szkół psychoterapii. Każda z nich charakteryzuje się innym źródłem inspiracji, podejściem do problemu, odmiennym sposobem prowadzenia terapii oraz założeniami teoretycznymi. Główne nurty psychoterapii to:
– psychoterapia psychodynamiczna,
– psychoterapia poznawczo–behawioralna,
– psychoterapia systemowa,
– psychoterapia humanistyczna.
Dzięki wielu nurtom psychoterapii, można ją doskonale dopasować do problemu pacjenta i jego specyfiki. Psychoterapia zazwyczaj opiera się na bezpośrednim kontakcie lekarza z pacjentem. Jest nazywana leczeniem rozmową. Obejmuje cykl spotkań pacjenta z terapeutą, indywidualnych lub w większej grupie. To proces wymagający czasu, który może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.
Komu udziela pomocy?
Psychoterapia sprawdza się w leczeniu zaburzeń takich jak: depresje, stany lękowe, nerwice, fobie, zaburzenia żywienia. Bywa pomocna, gdy pacjent nie radzi sobie emocjonalnie z pewnymi sytuacjami w życiu np. przeżywa żałobę, traci motywację do działania, staje się od czegoś uzależniony, czuje się bezradny, nie umie wyjść z trudnych relacji (np. w pracy). Psychoterapia może być skutecznym wsparciem w leczeniu chorób zupełnie innego pochodzenia, np. astmy, migreny, alergii, atopowego zapalenia skóry, czy chorób układu krążenia.
O kierunkach, metodach i specyfice konkretnych podejść napiszę w kolejnym artykule.
PSYCHIATRA
Psychiatra jest lekarzem medycy, który ukończył studia medyczne, a potem specjalizację z psychiatrii. W pracy z pacjentem rozpoznaje objawy, stawia diagnozę dotyczącą zdrowia psychicznego, stosuje głównie środki farmakologiczne. Lekarz może zadecydować o leczeniu pacjenta ambulatoryjnie lub w szpitalu i go tam skierować. Może zalecić wspomaganie leczenia psychoterapią. Ma możliwość wydawania dokumentów świadczących o stanie zdrowia psychicznego.
Komu udziela pomocy?
Psychiatra to lekarz, do którego powinny trafiać osoby z poważnymi zaburzeniami osobowości takimi jak depresja, mania, schizofrenia oraz takie, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa własnego i bliskich. Specjalista ten zajmuje się najtrudniejszymi przypadkami problemów psychicznych, z którymi nie radzi sobie psychoterapia. Czasem, jak to jest np. w przypadku depresji, potrzebne jest działanie dwutorowe czyli psychoterapia i farmakologia.
Mam nadzieję, że ten krótki tekst dostarczając podstawowej wiedzy będzie pomocny i wpłynie na skrócenie czasu, uzyskania odpowiedniego wsparcia.
Autor: Aldona Żebrowska psychoterapeuta, trener, pedagog